Licht voor de Wereld mag rekenen op topmensen in de Raad van Bestuur. Één van hen is de Antwerpse oogarts Staf Nietvelt. Hij stond mee aan de wieg van de organisatie. Dr Nietvelt heeft er al ettelijke missies in Centraal-Afrika en Azië opzitten en wil, samen met zijn echtgenote, graag nog teruggaan. “Ik ben altijd al tropen-minded geweest”, lacht hij.
Dokter Nietvelt was een tijd geleden nog kortstondig in Congo, om de projecten daar op te volgen. “Het was al jaren geleden dat ik er nog geweest was, en het was heel leuk om te zien dat alles daar in de goede richting evolueert. Het blijft uiteraard altijd zeer moeilijk om mensen op te leiden en te blijven motiveren, rekening houdend met de lokale omstandigheden en hun eigen verlangens.”
Definitief vertrekken?
Hoe raakte Staf Nietvelt bij Licht voor de Wereld betrokken? “Ik ben opgeleid als tropenarts, en heb altijd de bedoeling gehad om in Afrika te gaan werken. Nadat ik ook een verkorte opleiding in de chirurgie en de interne geneeskunde had afgewerkt, ben ik dan naar Congo vertrokken, samen met mijn vrouw, die ook arts is, en twee jonge kinderen. We werkten er samen met nog een drietal Belgische artsen en een aantal lokale dokters. Al gauw rees de vraag wat we met de talrijke oftalmologische aandoeningen daar moesten aanvangen. Ik was immers geen oftalmoloog.
Ik heb dan een korte opleiding oogheelkunde gevolgd in Kinshasa, waarna ik cataractchirurgie kon uitvoeren, weliswaar met minder gesofistikeerde technieken dan we in België gewend zijn.” Na acht jaar kwam het gezin terug naar België, waar dokter Nietvelt zijn opleiding voltooide in Leuven. Nadien ging het richting Kameroen, voor nog een jaar vorming. Het gezin van de dokter kwam daar af en toe op bezoek. “Na afloop hebben we ons de vraag gesteld of we opnieuw definitief naar Afrika zouden vertrekken. Maar dat hebben we niet gedaan, want intussen hadden we al zes kinderen, dus dat was te moeilijk om te realiseren.”
Dr. Staf Nietvelt onderzoekt een peuter die gespecialiseerde oogzorg nodig heeft.
Tropen-minded
Vanuit zijn ervaringen in Congo kwam dokter Nietvelt al snel in contact met de Christelijke Blindenmissie. “CBM is in Duitsland gevestigd. De vraag kwam toen of wij vanuit België ook wilden participeren. Met een aantal mensen zijn we dan in 1997 aan de slag gegaan als fundraisers. In 2008 besloten we om CBM te verlaten en te associëren met Licht voor de Wereld. Dat is een internationale ngo, vertegenwoordigd in België, Nederland, Oostenrijk, Tsjechië, Duitsland, VK en de VS. Licht voor de Wereld België beperkt zich tot de aanpak van oogproblemen in Centraal-Afrika: Congo, Tanzania en Rwanda.”
In de afgelopen 23 jaar heeft dokter Nietvelt heel wat missies voor de organisatie volbracht. “Ik ben altijd tropen-minded geweest. Men zegt wel eens dat als je er ooit voor een langere periode hebt vertoefd, dat Afrika je nooit meer loslaat. Ik heb gewerkt in Congo, Kameroen, Nigeria, Marokko en ook Cambodja, een project waar ik heel goede herinneringen aan overhoud.” Twee kinderen van het gezin zijn overigens in Congo geboren.
Fijne combinatie
Hoe combineert dokter Nietvelt die missies met zijn voltijdse praktijk in Antwerpen? “Dat is niet eenvoudig. Ik moet er als zelfstandige vrij voor nemen. Maar mijn patiënten hier zitten niet noodzakelijk te wachten tot ik terug ben natuurlijk…”
“Wel heb ik de combinatie altijd heel fijn gevonden. Hier gaat het om hightech oogzorg, wat heel boeiend is. In de tropen werken we met andere toestellen en technieken en is de bekommernis vooral: hoe kunnen we met de weinige middelen die we hebben zoveel mogelijk mensen zo goed mogelijk behandelen? Dat is een heel andere insteek.”
Dr. Nietvelt overlegt tijdens een missie in Lubumbashi met dr. Francine en dr. Hervé.
Sneller detecteren
De opdracht in Afrika behelst naast het klinische werk voornamelijk vorming en opleiding. “We leren er kwaliteitszorg aan en trachten de zorg stilaan ook te decentraliseren. Dat is een hele opdracht, want daarvoor moet je samenwerken met kleinere districtsziekenhuizen, dispensaria, en zo meer. Dat alles vanuit de optiek om aandoeningen sneller te kunnen detecteren en patiënten correct door te verwijzen. Dat vergt enorm veel coördinatie.”
De meest voorkomende aandoeningen zijn cataract, glaucoom, ooglidafwijkingen, strabologische problemen. “We hebben een Congolese arts, dr Jean-Marie Ngbenga, ter plaatse die alles superviseert en stroomlijnt als landencoördinator van Licht voor de Wereld. Zelf is hij geen oogarts, maar hij heeft veel ervaring met volksgezondheid. Hij leidt de contacten met de overheid in goede banen. Via het hoofdkantoor van Licht voor de Wereld is er regelmatig overleg met deze Congolese arts.”
Staat dokter Nietvelt klaar om opnieuw te vertrekken? “Definitief naar Afrika trekken kan ik door familiale omstandigheden niet: we hebben kinderen en kleinkinderen… Maar missies van enkele maanden zie ik zeker wel zitten”, sluit hij lachend af.
Veerle Caerels
Artsenkrant, 18 augustus 2017
